آموزش روانشناسی و بهداشت روانی

استرس چيست؟
دنیای امروز جهانی است پرتنش؛ پر از فشارهای روحی و عصبی، اندوه و افسردگی، دلهره و تشویش . میلیون ها نفر مبتلا به استرس هستند ، اما دل نگرانی ( استرس) همیشه مخرب و زیانبار نیست! در واقع گاهی اوقات بهتر است كه ما نگران باشیم. در یك كلام می توان گفت استرس واكنش لازم و حیاتی است، اما با گذشت زمان ویرانگر می شود. استرس یا فشار روانی فراگیرترین عارضه در مردم جهان و ریشه ی اكثر بیماری های جسمی و روانی است.

استرس چیست؟
از بسیاری جهات استرس مانند عشق است . خودش را از راه های عجیب نشان می دهد، و یك نیروی قوی است كه قادر است خوبی ها و بدی های بسیاری را سبب شود و هر كس آن را به گونه ای درك می كند. از نظر علمی، استرس عبارت است از عدم تناسب بین تقاضاها در زندگی ما و منابعی كه برای برآوردن آنها داریم. در حقیقت استرس یك واقعه نیست. بلكه واكنش فرد نسبت به یك واقعه است.
این پاسخ غیرارادی به خطر، از اولین روزهای زندگی در ما به ارث گذاشته می شود. وقتی ما از استرس حرف می زنیم، آنچه معمولاً شرح می دهیم یك سری نشانه ها هستند كه ممكن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشند.

بیماری های قلبی، زخم های گوارشی، احساس فرسودگی و خستگی مداوم، از دست دادن حافظه، گرفتگی عضلات گردن، افسردگی و سردرد، تعدادی از نشانه های عمومی استرس می باشند. استرس مزمن در بسیاری از افراد سبب چاقی می شود كه همین امر به نوبه خود از طول عمر می كاهد. حتی بیماری های خطرناكی مانند سرطان ها با استرس در ارتباط هستند.

تحقیقات نشان داده است كه بدن زنان و مردان به گونه ی متفاوتی به تنش های روانی پاسخ می دهد. همچنین محققان مدارك غیرقابل انكاری درباره چگونگی اثرآن بر رشد و تكامل كودكان از نخستین هفته های زندگی ارائه داده اند. واكنش استرس در برابر خطر، در دو مرحله مجزا عمل می كند: درمرحله نخست ، مغز احساس خطر را دریافت می كند و با ارسال پیام به مركز غدد فوق كلیوی سبب ترشح آدرنالین می شود. آدرنالین به خون می ریزد، تنفس كوتاه می شود، ماهیچه ها سفت می شوند و بدن برای عمل آماده می گردد.مرحله دوم واكنش استرس ، طی 5 تا 10 دقیقه بعد اتفاق می افتد. به نظر می رسد محور هیپوتالاموس – هیپوفیز و قشر غدد فوق كلیه رابطه نزدیكتری با استرس های هیجانی و فكری داشته باشد.

استرس به گونه شگفت آوری می تواند شكل بدن ما را عوض كند. واكنش استرس بلافاصله ذخایر چربی بدن را برای تولید انرژی و متابولیسم در عضلات به حركت در می آورد. با اطمینان می توان گفت كه سلول های چربی شكم به این هورمون ها حساس هستند و افراد دارای مقادیر زیاد این هورمون ها، مستعد تجمع چربی در ناحیه میانی بدن هستند، حتی اگر سایر نواحی بدن لاغر باشند. پاسخ به استرس در زنان و مردان اختلافات فاحشی دارد. فشارخون زنان در این شرایط كمتر از مردان افزایش می یابد، هر چند پس از یائسگی یا برداشتن رحم ، این تفاوت كمتر خواهد شد. این امر مطرح كننده ی اثر حمایتی استروژن است. اما واكنش زنان نسبت به استرس زاهای بیرونی طیف وسیعتری را نشان می دهد. به عبارت دیگر، زنان بیشتر تنش های خارجی را احساس می كنند و این به دلیل طرز نگاه خاص آنان به جنبه های مختلف زندگی است. در حقیقت مردان در یك زمان تنها مراقب یك چیز هستند، اما زنان مراقب همه جا هستند. به نظر می رسد جدا از جنسیت، تجارب اوایل دوران كودكی نیز اثر عمیقی بر شیوه برخورد با تنش های خارجی داشته باشد.

والدین اغلب در مورد منشاء استرس در زندگی كودكان خود دچار اشتباه می شوند. آنها تصور می كنند كه اطفال بیشتر از كارهای دوستان خود ناراحت می شوند اما حقیقت چیز دیگری است. بزرگترین مسائلی كه فكر آنها را ناراحت می كند، بیمار شدن، دعوا و اختلافات خانوادگی و طلاق والدین است.

كودكانی كه زندگی سالمی دارند و به خانواده هایشان عشق می ورزند، یاد می گیرند كه چگونه واكنش استرس را تعدیل كنند.

توماس هلز در پژوهش های خود به این نتیجه رسید كه تنها عامل مشترك در ایجاد هر نوع استرس، لزوم و اجبار در ایجاد تغییر و تحول مهم در روند زندگی معمولی فرد است. این پژوهشگر مشاهده نمود كه در بیماران مبتلا به سل ، شروع بیماری غالباً متعاقب یك سلسله اتفاقات و حوادث و بحران های مخرب مانند مرگ و میر در خانواده ، از دست دادن شغل یا تغییر آن، ازدواج، طلاق و مانند آن بوده است. البته باید متذكر شد كه استرس علت ایجاد سل نمی باشد، لیكن در شدت وخامت آن مؤثراست. در پژوهش دیگری مشخص گردید كه میزان سرماخوردگی در افرادی كه قدرت مقابله با فشارهای زندگی را ندارند به مراتب بیشتر از دیگران است. به منظور نشان دادن اثر استرس ناشی از تغییرات عمده زندگی كه عامل مشترك تمام استرس ها است، هلمز و روان شناس دیگری به نام ریچارد ریهی، از پنج هزار نفر سؤالاتی مبنی بر اولویت دادن به اتفاقات و حوادث و تغییرات مهم زندگی نمودند كه براساس آن ، مقیاس معروف هلمز - ریهی برای اندازه گیری درجه اهمیت وقایع زندگی ساخته شد. نتیجه این پژوهش ، اولویت وقایع اتفاقی را در زندگی این پنج هزار نفر نشان می دهد.

عوامل استرس زا را در خود شناسایی كنید
چه چیزهایی سبب استرس در شما می شوند؟ اولین چیزهایی كه معمولاً به نظرما می رسند وقایعی هستند كه ما را عصبانی یا دگرگون می سازند. اما راجع به مسائلی كه شما را متأثر می كنند، می ترسانند، هیجان زده یا خوشحال می كنند، چه می گویید؟ شما حتی ممكن است با افكار، احساسات و انتظاراتتان موجب پیدایش استرس در خود شوید. هر رویداد یا فكری كه سبب ایجاد احساسات قوی، منفی یا مثبت گردد، می تواند باعث پیدایش استرس شود كه حتی گاهی ناشی از جمع شدن وقایع كوچك است.

به نقل از:http://www.tebyan.net
ارسال شده توسط modir در 1386/08/13 17:03:10 21914 دفعه خوانده شده ·